چشم‌انداز بورس: امید به یک تحول حتمی

با استناد به گزارش‌ها، بازار سهام هفته را با افزایش بیش از ۱۳ هزار واحد در شاخص کل و افزایشی حدود ۳ هزار واحد در شاخص هم‌وزن آغاز کرد. در عین حال، ارزش معاملات مربوط به سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سهامی نسبت به هفته گذشته کاهش یافته و بازار در روز شنبه با ورود اندک پول به سهام و خروج سرمایه از صندوق‌های سرمایه‌گذاری همراه بود. این روزها، بازار سهام با موانع و چالش‌های مختلف داخلی و خارجی روبه‌رو است.

انتظار بورس برای دریافت یک سیگنال قطعی

به نظر می‌رسد تأثیر اخبار مربوط به مذاکرات بر بازار، مانند گذشته دیگر چندان قوی نیست. کارشناسان معتقدند که دلیل اصلی این موضوع دو عامل است: ابتدا، بازار در انتظار نتیجه قطعی از مذاکرات است و دوم، مسائل اقتصادی نظیر عدم تعادل که شرکت‌های بورسی را در داخل تحت تأثیر قرار داده است.

مهدی کریمی، تحلیلگر بازار سرمایه، با اشاره به عدم تثبیت شاخص در سطح ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار واحد، گفت: به نظر می‌آید که در کوتاه‌مدت، بازار در انتظار یک نشانه قوی است که روند آینده آن را تعیین کند؛ نشانه‌ای که می‌تواند بازار را به سمت صعود یا نزول ببرد. بنابراین، در کوتاه‌مدت بعید به نظر می‌رسد که بازار حرکتی مشخص و جهت‌دار داشته باشد و باید صبر کرد تا اخبار جدی‌تر مسیر را روشن کند. با این حال، در بازه میان‌مدت، دیدگاه‌ها نسبت به بازار از لحاظ بنیادی و تکنیکال مثبت است.

ساختار بازار به نظر مناسب است و تنها عاملی که ممکن است دیدگاه میان‌مدت را تغییر دهد، عدم موفقیت در مذاکرات و شروع ریسک‌های سیاسی و نظامی است. با این وجود، احتمال پیش‌آمدن این وضعیت کم است و از همین رو، دیدگاه مثبت نسبت به بازار در میان‌مدت ادامه دارد. کریمی به دو چالش اصلی بازار سرمایه در داخل و خارج اشاره کرد: مذاکرات و عدم تعادل‌ها. از آنجایی که مذاکرات ذاتاً نوسان‌زا هستند و اخبار ضد و نقیض پیرامون آن‌ها به سرعت بر بازارها اثر می‌گذارد، بر این اساس من همچنان به این روند خوشبینم و احتمال موفقیت مذاکرات را حدود ۷۰ درصد برآورد می‌کنم. بر این اساس، استراتژی سرمایه‌گذاری خود را تنظیم کرده‌ام. اما چون هیچ احتمالی قطعی نیست، باید در چینش پرتفوی دقت و تنوعی در نظر گرفت.

وی با اشاره به چالش قدیمی و تأثیرگذار عدم تعادل انرژی گفت: در تابستان با قطعی برق و در زمستان با کمبود گاز مواجهیم که بر صنایع مختلف اثر می‌گذارد. در تابستان، صنایع فولاد و سیمان و در زمستان، صنایع پتروشیمی با خوراک گاز تحت فشار قرار می‌گیرند. بنابراین، در انتخاب سهام باید سراغ صنایعی رفت که کمترین آسیب را از این عدم تعادل‌ها می‌بینند.

این کارشناس به نرخ بهره کنونی (حدود ۳۴ درصد) به عنوان یکی از موانع پیشرفت بازارها اشاره کرد. نرخ بهره بالا هزینه مالی برای شرکت‌ها را افزایش داده و نوسانات بازار را محدود می‌کند. این نرخ بهره تابعی از مذاکرات است و چنانچه نتیجه مثبتی حاصل شود و چشم‌انداز تورمی کاهش یابد، انتظار می‌رود نرخ بهره نیز کاهش یابد. در غیر این صورت، نرخ بهره بالا باقی خواهد ماند و مانعی جدی برای رشد بازارها خواهد بود. کریمی چشم‌انداز بازار سرمایه را وابسته به نتیجه مذاکرات دانست و در همین راستا پرتفوی خود را طرح‌ریزی کرد و افزود: با توجه به شرایط فعلی بازار و وابستگی آن به نتیجه مذاکرات، ۶۰ درصد از پرتفوی را به سهام با تمرکز بر صنایع منتخب اختصاص داده‌ام، زیرا در کوتاه‌مدت انتظار حرکت یکپارچه از بازار را ندارم و باید در انتخاب نمادها دقت زیادی داشت.

محمدرضا اعلمی، تحلیلگر بازار سرمایه، نیز به بررسی وضعیت بازار سهام و دیدگاه آینده آن پرداخت و اظهار داشت که بورس در سال‌های اخیر دچار رکود گسترده‌ای شد که با کاهش ارزش معاملات، بی‌اعتمادی گسترده سهامداران و عملکرد ضعیف نهادهای مالی همراه بود. در این دوره، عدم هماهنگی سیاستگذاران اقتصادی با نهاد ناظر بازار سرمایه و تصمیمات ناگهانی، فرصت‌های اساسی بورس را تحت تأثیر قرار داد و بازار از مسیر رشد خارج شد. در شرایط کنونی، علیرغم آثار گذشته، نشانه‌هایی از بازگشت تدریجی بورس به مسیر تعادل دیده می‌شود، زیرا برخی شرکت‌های بزرگ توانسته‌اند سودآوری مناسبی را ثبت کنند و سیاستگذاری‌ها از ثبات نسبی بیشتری برخوردار است. بهره‌گیری از این موقعیت می‌تواند به انجام اصلاحات عمیق کمک کند.

وی به علائم بهبود تدریجی در برخی شاخص‌های اقتصادی نیز اشاره کرد و اظهار داشت که افزایش نسبی قیمت جهانی کالاها، کاهش تورم و افزایش احتمال آزادسازی بخشی از منابع ارزی کشور از جمله عواملی هستند که می‌توانند نقش کاتالیزور در ایجاد روند مثبت در بورس ایفا کنند. اعلمی از چرخش‌های معنادار معامله‌گران و رفتار آن‌ها نیز صحبت کرد و افزود: در شرایطی که ناامیدی به اوج خود می‌رسد و تحلیلگران محتاط‌تر می‌شوند، معمولاً نقطه آغاز تغییرات شکل می‌گیرد.

اعلمی در نهایت اظهار داشت: اگرچه فضای فعلی بازار سهام بدون چالش نیست، اما همین چالش‌ها فرصت‌های مناسبی برای انجام اصلاحات ساختاری، تصمیم‌گیری‌های بهتر و ایجاد فرصت‌های بلندمدت فراهم می‌کند. امروز، بازار سرمایه نیازمند نگاه عمیق‌تر، تخصصی‌تر و آینده‌نگرانه‌تر است. امیدوار بودن به بورس تنها یک خیال نیست، بلکه یک راهبرد ممکن و قابل‌تحقق است؛ البته باید از مسیر اصلاح نهادها، بازسازی اعتماد و دوری از هیجانات به آن نگاه کنیم.